ارزیابی هوازدگی و فرسایش سنگ های آذرآواری مخروطی شکل روستای کندوان

روستای کندوان از مناطق گردش گری استان آذربایجان شرقی است که خانه های روستایی آن صدها سال پیش در داخل سنگ­های آذرآواری مخروطی شکل موسوم به ِکِران حفاری شده­اند. در مقاله حاضر بر اساس پژوهش های صحرایی و آزمایشگاهی به بررسی نقش ویژگی­های زمین­شناسی مهندسی سنگ های آذرآواری کندوان در هوازدگی، فرسایش و تخریب آن ها پرداخته شده است. سنگ های آذرآواری کندوان به دلیل داشتن درصد زیادی از کانی های پلاژیوکلاز و قطعات پامیس با مقاومت کم، جوش­خوردگی و جورشدگی اندک سنگ و کرویت و گردشدگی زیاد اجزای تشکیل دهندۀ آن ها، مقاومت کمی در برابر عوامل هوازدگی و فرسایش دارند. اگر چه هوازدگی و فرسایش در امتداد درز و شکستگی­های موجود در سنگ ها مهم ترین عامل به وجود آمدن شکل های مخروطی در کندوان است، اما ادامۀ این فرآیند موجب تخریب و نابودی سنگ ها می شود. تخلخل زیاد سنگ ها این امکان را فراهم کرده است که آن ها ظرفیت جذب آب زیادی داشته باشند. درصد جذب زیاد آب، حساسیت سنگ ها در برابر انبساط و انقباض ناشی از تر- خشک شدن و ذوب- انجماد متوالی را افزایش داده است و سختی و استحکام درونی اندک آن ها، باعث شده که بافت سنگ ها در اثر عوامل محیطی هوازده شده و متلاشی گردد. هم چنین بافت سست سنگ های آذرآواری مذکور باعث فرسایش نسبتاً سریع آن ها در اثر بارندگی و جریان آب­های سطحی و باد شده است.